AD 05.09.2020
AD 05.09.2020
Hoe Thuis in Transvaal mijn journalistieke hoogtepunt van het jaar werd, ook al kon ik er soms niet van slapen
AD 30.12.2020 Vijf weken lang dompelde verslaggever Jorina Haspels zich voor AD Haagsche Courant onder in Transvaal. Vanuit een huurappartement probeerde ze de wijk te doorgronden, in dagelijkse miniatuurtjes en wekelijkse achtergrondverhalen. ,,Het was pittig, maar ik had dit voor geen goud willen missen.’’
,,Natuurlijk heb ik vaker over Transvaal geschreven’’, zegt verslaggever Jorina Haspels (45). ,,Over de ellende van illegale onderhuur, de problematiek van verwarde mensen. Maar dit was iets compleet anders. Het voorstel om in Transvaal te gaan wonen en er dagelijks van binnenuit over te schrijven, vanuit mijn eigen observaties, daar kon ik geen nee tegen zeggen.’’
Lees ook;
,,Het idee kwam van Staedion. Van de Haagse corporatie mocht ik vijf weken lang in een appartementje in de Bothastraat gaan wonen, zeg maar het puntje van Transvaal, tussen de Paul Krugerlaan en de De La Reyweg. Het is ook het armste stukje van een toch al niet rijke wijk.’’
,,Ik vond het wel spannend. Je bent vijf weken uit je comfortzone. Je zegt je man en je kinderen gedag en gaat 35 kilometer van huis weer op jezelf wonen. En dan moet het journalistiek natuurlijk ook nog lukken om de verhalen te vinden die je er denkt en hoopt aan te treffen.’’
Thuis in Transvaal. Op vrijdagmiddag worden dure auto’s gewassen aan de Schalkburgerstraat © AD
Miniatuurtje
,,Ik heb vijf keer per week een soort column geschreven, al vind ik ‘miniatuurtje’ een betere woord. Verhaaltjes over bijzondere buurtgenoten (‘Bazoer doet geen vlieg kwaad’, red.), over de kinderrijkdom in de wijk (‘Ergens jengelt er altijd wel een kind’), of over dure auto’s in de wijk (‘Een half miljoen euro op straat’) en wekelijks een groter verhaal over de sociale kwesties.’’
,,Bijvoorbeeld een verhaal over Transvaal als Haagse wijk met het laagste percentage autochtone Nederlanders. Ik sprak met een paar van die laatste blanke mensen in de wijk. Ik vond het aangrijpend om te horen hoe hun eenzaamheid groeit, naarmate ze ouder worden en meer gebreken gaan vertonen. ‘Aardige buren, maar ze spreken geen Nederlands’, zo heette het stuk.’’
Zo moet God of Allah, zo u wilt, het bedoeld hebben. Bij het Viljoenpleintje spelen kinderen met fietsen, skateboard of skelter van de mobiele speelcontainer. Moeders zitten er omheen op een bankje. En ik er tussenin.
Eigen observaties
,,Journalistiek was het bijzonder. De verhalen moesten persoonlijker worden dan ik gewend ben te schrijven. Opeens ging het over mijn eigen observaties. Over hoe ik tegen dingen aankijk. Dat is niet gebruikelijk. Met wat je als journalist voelt en denkt, kun je normaal niks. Nu wel, al heb ik mijn bevindingen en gedachten altijd geverifieerd om het niet té persoonlijk te maken.’’
,,Het is een superleuke manier van werken. ’s Ochtends tijdens een wandelingetje door de wijk viel het me bijvoorbeeld op hoeveel kinderen ik in Transvaal om me heen zag. Ik had er nog nooit zoveel bij elkaar gezien. Vervolgens heb ik de statistieken erop nageslagen en daaruit bleek inderdaad hoe extreem kinderrijk de wijk is. Dan vind ik het tof om dat in zo’n miniatuurtje te laten zien aan mensen die er niet wonen, dat dit zo’n bijzonder dingetje is aan de wijk.’’
,,In het begin voelde ik me ’s avonds wat ongemakkelijk in Transvaal. Ik zag alleen maar mannen op straat, in restaurants en kapperszaken. Vrouwen en kinderen waren nergens te vinden. Ik voelde me niet onveilig, maar comfortabel was anders. Toen ik bij een kapper binnenliep, werd er gelachen, gegniffeld. Ik had het gevoel dat ik een ongeschreven regel overtrad.’’
Voortdurend heb ik het gevoel ongeschreven regels te overtreden. Als ik in een short op pad ga voor een rondje hardlopen, staren mannen mij aan. Had ik toch een lange broek moeten aandoen?
Jorina Haspels in haar tijdelijke appartement in Transvaal. © Frank Jansen
‘Flauwekul’
,,Als je dat dan opschrijft voel je je wel kwetsbaar. Ook omdat we dat als journalisten niet gewend zijn te doen. Toch heb ik dat redelijk onbevangen en, naar ik hoop, met respect gedaan. Maar er kwam een stortvloed aan reacties op het stuk en lang niet allemaal even fijn. Soms waren die ook een beetje neerbuigend. Zo van: ach gut, het blanke vrouwtje voelt zich niet veilig in onze wijk.’’
,,Dat vond ik flauwekul. Ik ben nu zo’n twintig jaar journalist en acht jaar politieverslaggever. Ik schrijf over grote criminelen, ik sta bij rellen gewoon tussen de raddraaiers. Ik kom niet uit een ei.’’
,,Als ik over een bijzondere buurtgenoot schreef, over de kinderrijke wijk, of over de talloze kebabzaken in Transvaal, dan was dat allemaal prima. Ik heb al met al heel veel lieve en positieve reacties gekregen. Mensen zeiden tegen me: Je schrijft precies op hoe het is in onze wijk.’’
Wat wordt er gemopperd als ik mezelf voorstel bij de koffieochtend. Rechts zitten de Nederlanders, links de Surinaamse ouderen. ,,Iets leuk schrijven over Transvaal? Nou succes, er is weinig leuks meer aan’’.
Integratie
,,Maar zodra een stuk aan een groot thema raakte, zoals aan integratie, bleek dat gevoelig te liggen. Zo bezocht ik op een avond een restaurant in Transvaal met een afzonderlijk deel voor mannen en een afzonderlijk deel voor vrouwen en kinderen. Ik had het eerst niet in de gaten, kon het nauwelijks geloven. Ik was verbouwereerd: dat dit in Den Haag kon, raakte me.’’
,,Natuurlijk moet die ondernemer dat zelf weten. Het is zijn zaak. Maar ik dacht wel: we zitten hier toch niet in Dubai of Marokko? Mannen en vrouwen zijn hier gelijk. Ik wist ook meteen dat er gedoe van zou kunnen komen als ik erover zou schrijven, maar ik vond dat ik dat moest doen.’’
,,Voor een politieke partij als Denk had ik onmiddellijk afgedaan. Ik zou er als verslaggever alleen maar op uit zijn om vooroordelen te bevestigen. Ook was er iemand die iets schreef als: Verslaggever Jorina Haspels snapt het. Zij begrijpt waarom we die migranten moeten weren.’’
Jorina Haspels trekt de deur achter zich dicht na 5 weken wonen in Transvaal. (Den Haag 25-09-20) Foto:Frank Jansen © Frank Jansen
Slecht geslapen
,,Ik had er best moeite mee om door beide kampen zo slecht begrepen te worden. Het ging onder mijn huid zitten, ik heb er even slecht van geslapen. Ik had ze willen zeggen: zo zit ik helemaal niet in elkaar. In gedachten was ik die nacht hele discussies met die mensen aan het voeren.’’
,,Maar laten we niet dramatisch doen. Ik heb vijf weken genoten van het journalistieke werk en het meest nog van de bijzondere ontmoetingen met wijkgenoten. Van Dries die me was aangeraden als een echte Transvaler en die net, cold turkey, was gestopt met drinken. Een man met een erg moeilijk leven, maar allerhartelijkst en ook geïnteresseerd in het leven van anderen.’’
,,Bazoer is ook zo iemand. Gekneusd door het leven, maar omarmd door de wijk. Een heel vrolijke Surinamer die me aansprak met ‘hé skat’ en auto’s waste die geparkeerd stonden langs de straten. Gewoon met een emmertje sop en vaatdoeken. Zo verdient hij wat centen en dat vindt iedereen prima. ‘Beter dan dan dat-ie allemaal vervelende dingen gaat doen’, zei men.’’
,,Hé skat, skat, skat, kom eens hier.” Ik kijk om en zie Bazoer staan. Donker hoofddeksel, grijze baard. Wie erop let, ziet ook nog een gezwel, zo groot als een tennisbal, onder zijn korte broek.’
Warm en hartelijk
,,Dat is me misschien wel het meest opgevallen, die vijf weken. Hoe enorm warm en hartelijk mensen in Transvaal zijn. Ze geven echt om elkaar, je mag in de wijk ook een beetje raar en bijzonder zijn. Eigenaar Puk, van het bekende bedrijf Piet de Lasser, had het er met mij over. Hij heeft in Benoordenhout gewoond, maar vond de sfeer daar veel te kil, die wilde echt niet terug.’’
,,Tegelijk is er ook een ander Transvaal, waar buitenstaanders argwanend worden bekeken en waar de verschillende groepen (de Turken, de Marokkanen, de Bulgaren) allemaal in een eigen ‘zuil’ leven en weinig van elkaar moeten hebben. Het is misschien naïef, maar ik had gedacht dat al die mensen met een migratieverleden, wat toleranter tegenover elkaar zouden zijn.’’
,,Ik stond een keer op een leuk wijkfeest, toen er allemaal mannen om mij heen kwamen staan. Die kwamen me even vertellen dat ze geen behoefte hadden aan pottenkijkers. ‘We moeten Jorina Haspels hier niet’, zeiden ze. Toen dacht ik: Transvaal is een dorp, écht een dorp.’’
,,Terugkijkend kan ik alleen maar zeggen dat die vijf weken in de wijk Transvaal geweldig zijn geweest. Ik heb er journalistiek echt van genoten. Het was een extreem intensieve periode en na afloop was ik volkomen gesloopt, maar ik had deze ervaring voor geen goud willen missen.’’
Alle artikelen uit het dossier “Thuis in Transvaal”
Verslaggever Jorina woont een maand in Transvaal: ‘Mannen, mannen, mannen. O ja: en mannen’
AD 06.09.2020 Transvaal prijkt steevast ergens boven in de regionen als het gaat om slechte cijfers. Maar Transvaal is ook de wijk waar Staedion besloot woningen op te knappen in plaats van nieuw te bouwen, omdat de bewoners niet weg willen. Verslaggever Jorina Haspels heeft haar intrek genomen in een woning om één te worden met de Transvalers. Maar die eerste indruk, dat viel toch niet mee.
Met ontzag wandelen – op zondagmorgen rond de klok van tien uur, dus kerktijd – man Peter, die in het weekend komt logeren, en ik een rondje om de Julianakerk. Wat een joekel, wat een hoop somber donkerbruin baksteen. Zou dat vroeger echt elke zondagmorgen vol hervormde zielen hebben gezeten, vragen we ons af. Nu kijken we naar de felrode Turkse vlaggen die wapperen op de bijna aan de kerk vastgebouwde voormalige ULO school. Alle deuren op slot. Geen dominee te bekennen.
Lees ook;
Lees meer
Lees meer
Natuurlijk ken ik de kerk, het is het ijkpunt van Transvaal. Het is ook het gebouw dat niet méér kan symboliseren hoezeer Transvaal is veranderd, realiseren we ons als we er deze zondagochtend langs wandelen. Van een arbeiderswijk waar Haags voormalige burgemeester Wim Deetman opgroeide. Waar Annie van de Haagse markt een touwtje uit de brievenbus hing, zodat iemand zichzelf binnen kon laten.
De wachtlijst voor een huis in de wijk staat op tien jaar
Armetierige gordijnen
In de kerk zit tegenwoordig een Turks restaurant. En Turkije staat nu niet bepaald bekend om de hoeveelheid protestanten die er wonen. De PKN runt er in de Paardenberg nog wel een inloopcentrum, verleent er hulp aan degenen die dat nodig hebben, maar een kerkelijke gemeente is er niet meer. In heel Transvaal niet, overigens.
De oude arbeiders van goed katholieke of protestantse huize zijn allang vertrokken. Volgens de laatste cijfers is er nog maar zeven procent van de Nederlanders autochtoon. Een wijk die nooit meeging in de vaart der volkeren. Het is nog steeds een van de armste wijken van Nederland. Vooral in het gedeelte waar ik mijn intrek heb genomen, in Transvaal Noord. Dat vertellen de armetierige gordijnen voor de ramen mij wel, maar ook het gemiddeld inkomen per jaar per persoon: 15.000 euro. Een wijk waar veel mensen ziek zijn. 38 procent van de mensen tussen de 19 en 65 jaar is langdurig ziek, van de 65-plussers maar liefst 71 procent.
Slopen
Toch willen de meeste Transvalers niet weg, vertellen ze bij Staedion. De wachtlijst voor een huis in de wijk staat op tien jaar, zegt een medewerker. Als er een woning te koop wordt aangeboden zijn ze in een mum van tijd verkocht. De liefde voor de wijk zorgt er zelfs voor dat Staedion besloot in het noordelijkste deel niet langer meer woningen te slopen, maar ze op te knappen.
Gaan we een beetje muiken op onze medestadsbewoners die uit een andere cultuur komen, of een ander geloof hebben?
Natuurlijk was er ook een financiële reden die zwaar telde. Want deze wijk heeft nog relatief grote woningen die voor een lage prijs gehuurd worden. Nieuwbouw plegen en vervolgens tegen zo’n beetje dezelfde huurprijs een woning aanbieden, betekende dat er alleen kleine woninkjes gebouwd konden worden. ,,Maar we moesten dan ook mensen voor jaren laten verhuizen naar andere wijken: negentig procent van de bewoners wil gewoon niet weg. Waarom zouden we dat dan doen?”
Verslaggever Jorina Haspels woont tot eind september in een woninkje in Transvaal en verhaalt over wat ze er ziet. © Frank Jansen
Nog even terug naar de verdwenen autochtonen. Gaan we een beetje muiken op onze medestadsbewoners die uit een andere cultuur komen, of een ander geloof hebben? Nee. Sterker nog, ik ril als ik gesprekken hoor in de trant van ‘oprotten naar je eigen land’. Maar toen ik eind augustus ’s avonds voor het eerst van de redactie naar mijn nieuwe huisje fietste, bekroop me een ongemakkelijk gevoel. Dit had ik nooit gezien bij de talloze keren dat ik overdag in de wijk was voor een of ander artikel. Mannen, vrouwen, kinderen bevolkten de straat. Nu zie ik: mannen, mannen, mannen. O ja: en mannen.
Staren
Voortdurend heb ik de eerste dagen erna het gevoel ongeschreven regels te overtreden. Als ik ’s ochtends in een short op pad ga voor een rondje hardlopen staren mannen mij aan. Had ik toch een lange broek moeten aantrekken? Overdag is er niets aan de hand, maar als ik ’s avonds eten wil halen, loop ik tien zaken voorbij. Om te beginnen: het is döner kebab en Turkse pizza wat de klok slaat. En er zijn alleen mannen binnen. Is het hier verboden voor vrouwen?
Als ik een supermarktje binnenstap, kijkt de man achter de kassa mij weg. ‘Bulgaarse supermarkt’ is het enige wat hij in een soort Nederlands kan uitbrengen. Mag ik dan niets kopen? En als ik mij voorstel bij de kapper op de hoek – geen Nederlands, geen Engels – klinkt er gelach van de klanten. Welke blunder heb ik nu weer begaan?
,,Ja, het kan lijken of je een andere wereld betreedt”, knikt een Turks-Nederlandse vrouw (54) een paar dagen later tegen mij. Ze maakt Turkse vrouwen wegwijs in de Nederlandse samenleving. En heeft het er druk mee. ,,Er is totaal geen noodzaak om Nederlands te leren. Er is altijd wel iemand die ze verstaat. Daarom wil hier ook niemand weg. Ze hebben hier alles. Eigen winkels, eigen kappers, noem maar op.”
Klitten
Inmiddels ben ik al wat gewend. En belangrijk: de vrouwen heb ik gevonden! Zij klitten samen, in het Zuiderpark, waar ze fanatiek het park rondwandelen. Het zal vast komen omdat ik ook vrouw ben, het ziet er gezelliger uit. Ze kletsen, lachen, hun rokken wapperen vrolijk.
Toch moet ik me niet al te druk maken, bezweert ze. De meeste vrouwen ‘worden nu echt wakker’. Al zegt ze even later ook weer dat vooral de gezinnen uit Oost-Turkije nog oerconservatief zijn.
En die mannen. Nee dat heeft niks met geloof of cultuur te maken, zegt ze. Het zijn Bulgaren, die zijn gewoon met teveel en hangen op straat! O ja, de Bulgaren. Die voor zoveel overlast zorgen. We gaan het de komende weken zien.
Vanaf maandag elke dag in de AD krant.
AD 26.09.2020
AD 26.09.2020
AD 25.09.2020
AD 24.09.2020
AD 23.09.2020
AD 22.09.2020
AD 21.09.2020
AD 19.09.2020
AD 18.09.2020
AD 17.09.2020
AD 16.09.2020
AD 15.09.2020
AD 12.09.2020
AD 09.09.2020
AD 08.09.2020
lees: Verslaggever Jorina woont maand in Transvaal: ‘In een oogopslag zie ik een Bentley, Maserati en Mercedes’ AD 07.09.2020
lees: Dries is een échte Transvaler: ‘Volks, met het hart op de goeie plek’ AD 08.09.2020
lees: Een multiculturele wijk betekent multicultureel eten, toch? ‘O, Turkse pizza. En nog meer Turkse pizza’ AD 09.09.2020
lees: Impotent of relatieproblemen? De oplossing ligt in de brievenbus AD 10.09.2020
lees: ‘Family en ladies’-gedeelte in restaurant: ‘Verbouwereerd loop ik de zaak uit’ AD 11.09.2020
lees: Richard (51) zat zwaar verslaafd in een kamertje of cel, maar in 2018 zag hij het licht AD 14.09.2020
lees: Op bezoek in een reservaat, waar de Transvaalse Mercedessen zijn vervangen door Range Rovers of een Porsche AD 15.09.2020
lees: Iedereen heeft een hekel aan ze, maar ze werken hard: ‘Ik heb moeite de tel bij te houden’ AD 16.09.2020
lees: Wat nou als er kinderen op het plein zouden spelen, in plaats van drugsdealers? AD 17.09.2020
lees: Bij Bangun Trisno leer je ontbijten met loempia’s: ‘Nou, mijn darmen zijn wakker hoor!’ AD 18.09.2020
lees: Wie in Transvaal gezond is, is spekkoper: ‘De helft weet niet eens dat ze ongezond leven’ AD 20.09.2020
lees: Buitengezet door je man, maar gelukkig is tante Annie er AD 21.09.2020
Lees: Puk de Lasser woont liever in de straat van de haatimam, dan in Benoordenhout AD 22.09.2020
Lees: Er is altijd wel een kind aan het jengelen in een van de dichtstbevolkte wijken in Nederland AD 23.09.2020
Lees: Urenlang lapt Bazoer auto’s langs de straat, zijn sopjes haalt hij bij verschillende adresjes AD 24.09.2020
Lees: Waar moeten Jalani en Radwan heen? ‘Ik heb nog drie nachten een kamer’ AD 25.09.2020
lees: Jorina verlaat Transvaal: ‘Ik leerde mooie mensen kennen en proefde meer dan alleen Turkse pizza’ AD 26.09.2020
Recente reacties